Сугыш балалары

САЛМУШЕВ РАФАЭЛЬ ХАҖИ УЛЫ

«Бөтен дөньяга килгән афәтне без дә кичердек”. Кузнечиха районының, татар авыллары арасында иң зурысы булган 1200 хуҗалыклы, Иске Рәҗәп авылына безнең гаилә 1929 елда күченеп килә. Бу авылда безнең үзебезнең өй була. Нигезе хәзер дә сакланган. “1937 елда шәхес культы башланды. Иске Рәҗәптән 63 кеше кулга алынды. 1938 елда кара афәт мине дә читтә калдырмады. Шаһитлар булмагач хөкем итә башладылар. Бер гаебем булмаса да төрмәдә 22 ай утырдым. 1940 елның мартында азат ителдем”- дип сөйли иде әти.

САФИНА НУРЗИДА ГАТИНОВНА

1934 нче елның 20 нче июлендә.Краснояр өлкәсе Перов районы.Кучиха авылында туган. Ата –.Бабалары.Татарстанның.Кукмара.районы Түбән Арбаш кешеләре. Әнисе.ягыннан бабасы сәүдәгәр булган..Аларны кулак дип репрессияләгәннәр.

САФИНА САРИЯ САЛАХУТДИНОВНА БЛОКАДНИЦА ЛЕНИНГРАДА

Сафина Сария Салахутдиновна родилась 18 июня 1937 года в Ленинграде. Семья состояла из пяти человек. Мать , три сестры и она. Когда началась блокада Ленинграда они находились в очень тяжёлых условиях. Был голод, холод и постоянные налёты немецко - фашистких бомбардировщиков. В это время они скрывались в бомбоубежищах. Маленькая 5- летняя Сария не понимала происходящее и часто убегала из этого подвала. Помнит еще она , о том, как однажды, когда стояли с матерью за хлебом в очереди , кто то схватив полученную буханку драгоценного хлеба убежал. В тот день все остались голодными.

СИБАТОВ РАГИБ САХИП УЛЫ

Сибатов Рагиб Сахип улы 1933 елның 18 октябрендә Әлки районы Иске Чаллы авылында урта хәлле крестьян гаиләсендә туган. 1941 елны 1 сыйныфка укырга кереп 1951 елны Алпар урта мәктәбен,1954 елда Казан авыл хуҗалыгы институтына кереп инженер механик факультетын тәмамлый. Бер ел Алексеевск районының «Левашево» совхозында инженер, аннан соң мастерской мөдире булып эшли. Аннан соң Әлки районы Базарлы Матак урта мәктәбендә, 1964 елдан Иске Чаллы урта мәктәбендә физика, математика фәннәрен укытып 1993 елны пенсиягэ китә.

СУГЫШ ЧОРЫ БАЛАСЫ ШӘМСИЕВА ЛУИЗА ӘҺЛИ КЫЗЫ ИСТӘЛЕКЛӘРЕ

Шәмсиева Луиза Әһли кызы - сугыш чоры баласы. 1935нче елда Әтнә районы Күлле-Киме авылында туган. Озак еллар туган авылы мәктәбендә татар теле һәм әдәбияты укытучысы булып эшләгән. “Сугыш сүзен ишетүгә, күз алдына күпме балаларның бәхетенә явызларча кул сузган дәһшәтле көннәр килеп баса”, - ди ул. Балачагы сугыш елларына һәм аннан соңгы авыр елларга туры килә аның, сугыш башланганда кызга 6 яшь була.

СУГЫШ ЧОРЫ БАЛАСЫ.

Әтнә районы Олы Әтнә авылыннан Мәхмүт Гатауллинга күптән түгел 90 яшь тулды. Мәктәпнең 7 сыйныфын тәмамлаганнан соң, 12 яшеннән колхоз эшенә чыга. Хәер, 3-4 сыйныфларда укыган вакытта ук борчак басуын утаганнарын, шул вакытта зур казаннарда борчак боткасы пешереп ашаганнарын әле дә хәтерли. Бераз үскәч иптәшләре белән үгез җигеп чүмәлә тарттыра, басу тырмалый. Соңрак ат җигә башлый, бригадир ярдәмчесе итеп билгелиләр аны.

СУЛТАНОВА САНИЯ ГУБӘЙ КЫЗЫ

Султанова Сания Губәй кызы 1936 нчы елның 9 нчы гыйнварында Лаеш районы Яушыйк авылында туган. 4 бала булганнар алар: Минниса, Сания, Әминә, Халисә. Әминә апасы гына сакау булган аның. Әтиләре Губәй сугышта үлеп калган. Ул 1908 нче елгы булган. Әнисе Хәдичә исемле булган. Ул 1915 нче елгы булган. “Әнием бик матур иде минем”,- дип искә ала Сания апа. Сания апа 5 класс белемне Яушыйк авылында алган. Аннары Саралан мәктәбендә укыган һәм 8 классны тәмамлаган. Яушыйкта “Яшәсен Ирек!” колхозында эшләгән.

СЭЕТОВА ГАСЫЙМА ЭХМЭДИ КЫЗЫ

СЭЕТОВА ГАСЫЙМА ЭХМЭДИ КЫЗЫ. Илле елга якын сәламәтлек саклау тармагында эшләгән якташыбыз, Татарстанның атказанган табибы Гасыйма Сәетованың балачагы сугыш чорына туры килгән. Шуңа күрәдер, ул җәмәгатьчелек нигезендә 33 ел буена районный балигъ булмаганнар эшләре һәм аларның хокукларын яклау комиссиясе составында балаларның бәхетсезлеккә юлыгуын профилактикалау эшендә актив эш алып барган.

СӘФӘРГАЛИЕВА НУРАНИЯ ХАКИМҖАНКЫЗЫ

Ул 1937 елның 15 октябрендә ТатарстанРеспубликасының Саба районы Урта-Ныртыавылында туган. Урта махсус белемле.1941 елда, Бөек Ватан сугышы башлангач,әтисе Шакиров Хәкимҗан, башкалар белән бергәкулына корал алып, илне саклаучылар сафынабаса.Хуҗалыкны алып бару әнисе Миңнебану һәмбалалар өстенә төшә. Ә гаиләдә 5 бала була.”Бәхетле балачак” төшенчәсе ул еллардатуган балаларга ят нәрсә булган. “Тормышларавыр иде без үскәндә, ашарга, кияргә булмады, бикяшьләй эшләргә туры килде.Өйне салам ягып җылыталар иде.Саламның күпме генә җылысы чыгаинде, тәрәзәләр һәрчак боз белән капланган була иде.

ТАЛАКОВА (ПЕТРОВА) ТАМАРА ВЕССАРИОНОВНА

Мин, Талакова (Петрова) Тамара Вессарионовна 1939 нчы елның 10 мартында Арча районы Сэрдэбаш авылында доньяга килгәнмен. Авылыбыз “Кызыл юл” колхозы булган. Күрше авылларыбыз Сөрде, Сөлтә авыллары . 60 елларда Татарстанда иң беренче булып оешкан “Северный” совхозы. Гаиләбезгә килгәндә, әниебез Антонина белән Вессарион гаиләсендә без 4 бала булганбыз.Әтием сугышның беренче көннәрендә үк сугышка алына. Яралана. Госпитальдә ята. Яралары төзәлгәч , яңадан сугышка китә.Тагын яралана. Башта госпитальдә дәвалана. Соңыннан инде, булырлыгы булмагачтыр инде , өйгэ кайтаралар. Урын өстендә ятты.