Труженики тыла

Әтисе Николай Кузнецов, урман эшчесе, гаиләсе белән Чаллы леспромхозының Соболеково торак пунктында яши. Әнисе иртә вафат булгач, Антонида сеңлесе белән ят ана тәрбиясендә кала. Үги ананың ияреп килгән кызы да бар. Әтисе Николай Агафоновичка фронтка чакыру кәгазе килсә дә, күзе зәгыйфь булгач, аны тылда, урман кисүдә калдыралар. Урман эше авыр, биек-биек агачларны аркылы пычкы белән кисеп аударырга, делянка читенә чыгарып өяргә кирәк. Юллар төшүгә (анысын да чистартып, чана-арба йөрерлек хәлдә тотарга туры килә) бүрәнәләрне атлар белән тарттырып озату зур көч сорый.

Аздахов Мөҗәһит ага 1930 нчы елда Мортыштамакта туган. Әтисе улы туганны да көтмичә, гаиләсен ташлап, авылдан чыгып китә. Әнисе яңа ире белән бәхет эзләп Урта Азия якларына юнәлә. Кечкенә Мөҗәһитне әнисенең абыйсы Вәҗәһетдин үзенең ишле гаиләсенә сыендыра. Ач-ялангач булсалар да, укуын ташламый ул. Туган авылында җиде класс белем алгач, укуын дәвам иттерергә теләге булса да, мөмкинлеге булмый. Абыйсы Вәҗәһетдин дә фронтка китә, ишле гаиләгә терәк булып Мөҗәһит кала. Башта колхозда табельщик, аннан хисапчы булып эшли.

Нәкыя апа 1923 елда Башкортстан АССРның Бүздәк районы Сабай авылында дөньяга килгән. Җиденчене тәмамлаганнан соң куяннар үрчетү фермасы мөдире булып эшләгән. 1946 елда авыл егете Хәсәнгә кияүгә чыккан. Алар ире белән алты бала тәрбияләп үстергәннәр. Балалары барысы да тормышта үз урыннарын тапкан. Хәзер инде үзләре балалар һәм оныклар үстерәләр. Сугыш һәм аннан соңгы авыр елларны искә алганда Нәкыя апаның күзләре дымлана.

Нәзирова Фатыйма Мөхәммәтнәзир кызы. 1923 елның 11 сентяберендә Уразай авылында туган. 1942 нче елны 18 яшендә сугышка алына. Сталинград арасында күпер салу, окоплар казу эшендә катнашкан. Тимер юл төзи-төзи Украинага баралар. Ачлыктан бик интегәләр. Украинадан юллар эшли-эшли яңадан Сталинградка кайталар. Җиңү көнен дә шунда каршылыйлар. 1945 елның 22 нояберендә туган авылына кайта. "Фронтовик" ордены, 5 медале бар.